بررسی شفافیت مالی ستادهای انتخاباتی
سبحان حسینی
تعریف اقتصاد دانان از واژه پول
پول از نظر اقتصاد دانان وسیله ای برای مبادله بین جوامع می باشد، که از طرفی باعث کمک و هماهنگی و بهبود در روابط اجتماعی و از طرف دیگر دارای هدف، توزیع مالکیت در جامعه است.
تعریف جامعه از واژه پول
پول به عنوان تضمینی برای آسایش فرد در جامعه ی سرمایه داری و ابزاری برای موقعیت فرد وکمک دهنده و هماهنگ کننده روابط اجتماعی بین افراد است.
از دید سیاسی
پول به عنوان ابزاری برای سرمایه گزاری سرمایه داران و نفوذ در سیاست جوامع سرمایه داری و دمکراتیک شده است.
به طور مستقیم نمی توان تاثیرات منفی پول را از اجتماع کم کرد ولی با فراهم آوردن بستری برای جلوگیری از ورود ثروت سرمایه داران به سیاست باعث کمک به کم کردن تاثیرات منفی پول در سیاست و جامعه می شود.
امور مالی کمپین های انتخاباتی
در جوامع دمکراتیک که چندین حزب فعالیت سیاسی دارند، تنها موردی که باعث تمایز احزاب می شود منابع مالی است، زیرا منابع مالی قوی به عنوان یک وسیله مهم و حیاتی برای پیشبرد اهداف کاندیداها است.هزینه هایی که شامل اجاره دفتر تبلیغات، پوستر پلاکارد، هزینه ی تیم حمایت کننده و هزینه سخنرانی در جمع هواداران می شود.
روش های تنظیم امور مالی کمپین های انتخاباتی درکشورهای دارای این قانون
۱. قرار دادن الزامات سخت گیرانه برای ذکر منبع کمک ها مالی مبارزان انتخاباتی و ثبت تمامی مشخصات کمک کنندگان به کمپین ها.
۲. ایجاد قانونی که تمامی کمک ها باید به صورت اینترنتی انجام شود.
۳. فشار آوردن به کمپین ها به افشا سازی سالانه امور مالی .
۴. ایجاد قوانین برای محدود کردن کمک مالی اشخاص حقیقی -حقوقی به کمپین ها .
نحوه شفاف سازی مالی کمپین ها در کشورهای استرالیا، آلمان، فرانسه وانگلستان
در زمان انتخابات تمامی کاندیداها در کشورهای مورد بحث موظف به شفاف سازی مالی به صورت سالیانه و یا دوره ای هستند.که توسط یک نهاد ویژه انتخاباتی یا کمیته مناسب مورد برسی قرار میگیرد که تضمینی است که این شفاف سازی های مالی در دسترس عموم باشد.
استرالیا: نامزدها واحزاب سیاسی موظف هستند که باید شفاف سازی مالی را به صورت سالیانه و یا دوره ی انتخاباتی به صورت یک فایل(گزارش(در دسترس عموم باشد.
آلمان: در آلمان هر یک از طرفین انتخابات باید گزارش از صورت های مالی سالانه ی خود را به صورت اسناد تقنینی به دفتر ریاست جمهوری ارسال کند.
فرانسه: در فرانسه یک مقام مستقل اداری که یک سال قبل از انتخابات منصوب شده مسئول رسیدگی به حساب های مالی منتشر شده از سمت نامزدهای انتخاباتی است.
انگلستان: در انگلستان در طی ۳۵ روز پس از اعلام نتیجه انتخابات نامزدها با ارائه گزارشی به کمسیون انتخابات که جزئیات تمامی مصارف رقابت در آن ذکر شده اقدام به شفاف سازی مالی می کنند.
قوانین و نحوه مشارکت در صندوق مالی کمپین های انتخاباتی در کشورهای استرالیا، آلمان، فرانسه وانگلستان در مقایسه با ایران
استرالیا: قوانین انتخاباتی استرالیا کمک های شخصی بدون محدودیت را تنها برای رفع نیازهای نامزدها در صورتی که گزارشی به شکل کاملا مستند ارائه شود اجازه داده است.و همچنین کمک های مالی از شرکتهای در استرالیا بلامانع است.
آلمان: درقوانین بودجه سیاسی آلمان بیشتربر روی کمک مالی به نامزدهاتمرکز شده و قانون در مقابل کمک های فردی به نامزدها کاملا ساکت است بلکه بر روی احزاب تمرکز دارد.
مشارکت ها مالی شرکت ها در آلمان مجاز است ولی مشارکت های مالی از سازمان های خیریه،
اتحادیه های گارگری، انجمن های حرفه ای، صنعتی یا تجاری، سازمان های دولتی، شرکت های خارجی و کمک های مالی بیش از ۱۳۰۰ دلارامریکا از خارج از اتحادیه اروپا و همچنین کمک های مالی بالاتر از ۶۰۰ و ۷۰۰ دلار باید بلافاصله اعلام شود.
فرانسه: قوانین انتخاباتی فرانسه کمک های مالی شرکت ها، سازمانهای غیر انتفاعی و همچنین کشورهای خارجی و اشخاص حقوقی چه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به نامزدها و احزاب را ممنوع اعلام کرده است.
همچنین قوانین انتخاباتی مشارکتهای مالی کمتر یا برابر۲۰۰ دلار را به صورت نقدی و مشارکتهای مالی بیش از ۲۰۰ دلار را به صورت چک یا پرداخت آنلاین را ازهم تمایزداده و افراد حقیقی فقط مجاز به پرداخت حداکثرکمک مالی ۶۱۰۸دلار به صورت چک یا پرداخت آنلاین هستند.
انگلستان: قوانین انتخابات در انگلستان مشارکت مالی بالاتر از ۳۰۰دلار به احزاب و همچنین مشارکت بالای ۷۵ دلار به نامزدها ممنوع است. ولی فقط شرکتهای ثبت شده انگلیسی دارای مسئولیت محدود، اتحادیه های گارگری ثبت شده در انگلستان، مجامع دوستانه ثبت شده انگلیسی، و همچنین شهروندان بریتانیایی که در خارج ازانگلستان زندگی میکنند و هنوز واجد شرایط رای دادن هستند و مجازبه مشارکت مالی بیش از ۲۰۰ یورو به احزاب و یا بالاتر از ۵۰ یورو به نامزد ها هستند.
شفاف سازی مالی در انتخابات ایران
رئيس جمهور لایحه شفاف سازی منابع مالی وهزینه های انتخاباتی نامزدهای انتخابات را در نشست 20 آبان سال ۹۴هیات دولتکه با قید دو فوریت تصویب شده بود، برای روند بررسی و برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد، که متاسفانه مورد تایید مجلس واقع نشد.
ماده ی 29 قانون فعالیت احزاب کشور توضیح داده است ،هزینه های مالی احزاب می تواند از راه پرداخت حق عضویت اعضا، کمک های مردمی و سایر منابع مشروع و قانونی تامین شود ولی در این ماده هیچ اشاره یی به شفافیت و فرایند کنترل درآمدهای کمپین ها برای نظارت بر گردش مالی احزاب در نظر گرفته نشده است.
پایان سخن
کشورهای توسعه یافته برپایه رای گیری و دمکراسی همچون: استرالیا، آلمان و انگلستان اجازه کمک نامحدود به نامزدها و احزاب سیاسی برای رفع نیازهای مختلف را می دهند. همچنین فرانسه و انگلستان سقف هزینه های مجاز در انتخابات را تعیین کرده اند بر خلاف استرالیا وآلمان که دارای چنین سقفی برای هزینه ها نیستند.با این حال تمامی احزاب یا نامزدها در این کشورها موظف به افشای منابع مالی و هزینه انتخاباتی خود هستند .
کشورهای دارای دمکراسی علاوه بر اینکه نیاز اساسی به انتخابات دارند، نیاز ضروری به داشتن قوانین کاملی برای انتخابات خصوصا در مورد مسائل مربوط به تامین منابع مالی مبارزان و محدودیت در مشارکت و هزینه ها هستند .
وجود قوانین افشای مالی برای احزاب، نیازی است برای سالم بودن انتخابات و جلوگیری از ورود ثروت سرمایه داران و همچنین جلوگیری از ثمره های بعد از انتخابات، که نامزدها ی پیروز وامدار سیاسی-اقتصادی فرد سرمایه دار باشند.
