پایگاه خبری تحلیلی بوشهر ما

استان بوشهر و شهرستان دشتستان هم از این حمله ها و تجاوز ها مستثنی نبوده ،دشتستان در حدود ۲۰۰ سال مبارزه هیچ وقت در برابر استعمار تسلیم نشده و هر بار دلیران و دلاورانی از راه ایمان به مبانی دینی و بارقه ی وطن پرستی و شرافت،به صورت خود جوش و با کمترین تجهیزات برای دفاع از وطن به مبارزه برخواسته اند تا نامی پر آوازه از ایران بزرگ را با ایثار جان و هستی خود به یادگار بگذارند.
در پی این مقاومت‌ها در ۹ آبان ۱۲۹۷ دشتستان در آستانه رخدادی تاریخی قرار گرفت ، که بعد از گذشت بیش از ۱۰۰ سال ، شعله های حماسی این رویداد زیر خاکسترهای تاریک تاریخ بیرون آمده تا برگ زرینی دیگر در تاریخ استقامت دشتستان بزرگ رقم زند.
یکی از نبردهای دلاوران استان بوشهر جنگ مبارزان لرده در برابر ارتش استعمار گر بریتانیا در دشتستان است.
به گواه تاریخ ،سرتا سر استان بوشهر رزمگاه  مقابله با استعمار است، اما آنچه نام لرده را در تاریخ ایران جاودان و چون نگینی در پیشانی استقامت مردمان جنوب درخشان کرده است، تعداد اندک مبارزان( ۱۱ مبارز) در مقابل ۳۶۰۰ نیروی انگلیسی و حضور زنان قهرمان در میدان مبارزه بوده است.
مبارزان لرده با از خود گذشتگی نقش بسزایی در شکست انگلیسها در جنگ جهانی اول در استان بوشهر داشتند که باید از نفر به نفر آن مبارزان تندیس ساخته شود ، آنان اسطورهای شجاعت و بزرگی هستند.
لرده نامی آشنا برای تاریخ نویسان و محققان در زمینه تاریخ است. نامی که ارتش انگلیس، بریتانیای استعمار گر را از پا در آورد و هنوز پس از گذشت بیش از ۱۰۰ سال ضرب المثلی در بین ارتش انگلیس هست به عنوان سرباز جنگ لرده ( که خطاب به سربازان شکست خورده و سست قامت گفته می شود).
روستای لرده نگین گیسکان مکانی است در ارتفاعات دشتستان در شمال شرقی برازجان .
مردم لرده اصالتی بختیاری دارند، از نسل سردار اسعد خان ، بی بی مریم و علی مردان خان .
زنان بختیاری هرجا که مردانشان تفنگ در دست گرفته اند ، تفنگ بر دوش زده شانه به شانه مردانشان جنگیده اند، که مکتوب فتح تهران به دست سردار اسعد خان به فرماندهی سردار بی بی مریم تا حماسه لرده و شکست سخت ارتش امپریالیسم متجاوز، انگلیس روباه صفت به دست ۱۱ تن مبارز لرده ای در جنگ جهانی اول است.
جنگ زنان لرده نمایشی است از برابری شجاعت زنان و مردان در این سرزمین مقدس.گوشه ای از نقش بی همال بانوان این سرزمین در پیروزی های حماسی، از فتح تهران تا شکست انگلیس جنایت کار در لرده .
ایران سرزمین حماسه هاست ،این سرزمین پر است از زنان و مردان حماسه ساز که به قلم آوردن نام آنها از وقت و حوصله این مقاله خارج است.
درود خدا بر تمام مردان و زنان حماسه ساز تاریخ ایران زمین .

چگونگی حماسه لرده:
 
حماسه لرده از آنجا شکل گرفت که استعمار انگلیس با مقاومت سرسختانه مبارزان دشتستانی به حاکمیت غضنفر السلطنه در بست جغادک روبه رو شد. پیشروی انگلیس به سمت برازجان باعث شد غضنفرالسلطنه برای تجدید قوا به  کوه گیسکان برود( با شور و مشورت با بزرگان و رئیس نظام لرده ای). نیروهای انگلیسی به تعقیب غضنفرالسلطنه شبانه با سه ستون از راه مختلف (شمال بر آفتاب،جنوب راه بلوط یا برده بریده و شرق آسنگ) با کاپیتان والاس و ژنرال السمی به لرده حمله ور شده و در بامداد همان روز خانه ی غضنفرالسلطنه را که در چهارگود لرده واقع شده بود ،مورد تهاجم قرار داده و به آتش کشیدند اما غضنفر خان و خانواده اش شب قبل با خبر،خبرچین از حمله ارتش انگلیس مطلع شده لرده را ترک و به سمت ناخا و از آنجا به تنگ ارم رفته بودند.
اهالی لرده در حال خاکسپاری میت خود در کنار امامزاده سید نورالدین در محلی به نام ده مرو بودند که ناگهان متوجه حمله متجاوزان که از شمال و جنوب و شرق به سمت منطقه حمله ور شده بودند،شدند.
 از آن جا که ساکنان لرده از روز قبل که خبر رسیده بود ارتش انگلیس راهی گیسکان شده( البته از تعداد و موقعیت متجاوزین چیزی در دست مبارزان لرده نبود) برای اعتیاد از هجوم یکباره دشمن با خود اسلحه  حمل می کردند زمانی که متوجه هجوم  ارتش انگلیس شدند ، سریعا در ارتفاعات موضع گرفتند و چون کوهستان را به خوبی می شناختند در همان ساعات اولیه بر دشمن چیره شده آتش جنگ شعله ور و ده مرو محل قتل گاه اجنبی ها شد.
جنگ لرده که ۳ روز  و ۲ شب به طول انجامید و صدای ناله تفنگ جنگجویان لرده ای و نهیب مردان رشیدشان و کل زدن زنان ( به نشانه پیروزی و چیرگی بر دشمن و روحیه دادن به مبارزان ) تمام کوه گیسکان را به لرزه در آورده و چون صدا ها در کوه می پیچید سربازان دشمن را دچار رعب و وحشت کرده بود.
شلیک مداوم تفنگ عرصه را بر نیروهای انگلیسی تنگ کرده بود، طوری که بعد ها فرمانده ارتش شکست خورده بریتانیا استعمارگر نام این کوه را کوهستان عقاب ها لقب داد و گفت هنوز نمی دانم در جنگ کوهستان عقاب ها با چند گردان ارتش رو به رو بوده ایم.
نیروهای انگلیسی تعدادی اسیر نیز از برازجان با خود آورده بودند که در پایان جنگ توسط مبارزان لرده آزاد شدند.
ده مرو از خون اجنبی ها رنگ گرفت. ارتش انگلیس شکست خورده ، با خفت و خواری عقب نشینی کرد.
انگلیس آن روباه پیر،یورشگر وحشی با آن همه تجهیزات و ادوات جنگی و ۳۶۰۰ نیرو در ۳ ستون ۱۲۰۰ نفره با آن همه غرور و خود خواهی مجبور به تسلیم و اقرار شکست در لرده شد.

و اما برای نماد شدن یا حماسه ساختن باید حماسه آفرید و جنگی حماسی نمی شود مگر با اتفاقی بی بدیل و کم سابقه و اتفاق کم سابقه حماسه لرده تعداد کم مبارزان در آن جنگ بوده و حضور زنان در میدان مبارزه.

حماسه لرده نه تنها به آن پیر یغماگر ، امپریالیسم متجاوز بلکه به تمام متجاوزین در دنیا آموخت که جای جای ایران زمین دلیر مردان و شیر زنانی دارد که برای خاک و نام وطن جان می دهند.
همه ما در اعتلای نام ایران زمین وظیفه داریم، رشادت ها و توانمندی های بانوان ایران زمین که در طول تاریخ شیر زنانی از دیار جنوب خوش درخشیدن برای نسل جوان خود باز گو کنیم تا الگو راه وطن دوستی برای زنان نسل جوان باشد‌.

بر گرفته از کتابها اسناد و مدارک موجود و نقل قول از بزرگان فامیل .

یادشان جاودان و راهشان پر رهرو.