«روز غدیرخم برترین عیدهای امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد، برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمدار امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم به وسیله او هدایت شوند و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»(۱)

این جملات مهمی است، منسوب به پیامبر اکرم(ص) که شیخ صدوق در کتاب امالی نقل کرده و روایت صریح و روشن پیامبر خاتم(ص) است از وصی و جانشین خود. ماجرای عید غدیر خم  اشاره به اتفاقی دارد که در آخرین سفر حج رسول الله(ص) رخ داد؛  در سال دهم هجرت، رسول خدا(ص)  به حج رفت و احکام آن را به مردم آموزش داد. به هنگام بازگشت از مکه، در استراحتگاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را گرد آورد و در آن مجمع سترگ، امام علی(ع) را به عنوان جانشین خود به آنان شناساند و فرمود: «هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست». البته جانشینی امام علی(ع) سال ها پیش در مکه و در جمع خاندان بنی هاشم انجام گرفته بود اما در غدیر باز بر آن تاکید و هم به اطلاع عموم رسید.

چرا «عید غدیر» بزرگ‌ترین عید مسلمانان است؟

روایات مختلف تاریخی شاهد اینست که عید غدیر خم را بزرگترین عید مسمانان می دانند و از آن با عنوان عید الله الاکبر یاد می کنند. امام صادق(ع) در روایتی در وسایل الشیعه در این باره فرمود: «روز غدیرخم عید بزرگ خداست، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.»(۲)

شیعیان در سراسر جهان این روز را جشن گرفته، مراسم مختلفی در گرامی‌داشت آن برگزار می‌کنند. برگزاری این جشن خصوصا در سده های اخیر از شعائر شیعه محسوب می‌شود. اما دلیل این ارزش و اهمیت فزاینده عید غدیر خم در مقایسه با دیگر اعیاد شیعه چیست؟ رهبر معظم انقلاب در این باره اینطور توضیح داده اند: اینکه در بعضی از تعبیرات گفته شده است که عید غدیر عیدالله‌الاکبر و از همه‌ی اعیاد بالاتر است، علّت این و وجه این چیست؟ خب، در قرآن کریم آیاتی هست که به غیر از مساله‌ غدیر به مساله‌ دیگری قابل تطبیق نیست. همین آیه‌ معروف «الیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَروا مِن دینِکُم فَلا تَخشَوهُم وَ اخشَونِ اَلیَومَ اَکمَلتُ لَکُم دینَکُم وَ اَتمَمتُ عَلیکُم نِعمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الاِسلامَ دیناً» که در اوایل سوره‌ مائده است، با غیر مساله‌ای در وزن و اهمّیّت و اندازه‌ مساله‌ غدیر، قابل تطبیق نیست؛ فقط یک‌چنین مساله‌ای است که می تواند تعبیر «الیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَروا مِن دینِکُم» درباره‌اش بیاید. آن‌ افرادی که در مضمون این آیات خدشه کرده‌اند، حرف هایی می زنند، مطالبی گفته‌اند، مخالفان و اشخاصی که قضیّه‌ غدیر را قبول ندارند، این آیه را به نحوی تأویل کرده‌اند، لکن این بخش از آیه قابل تأویل نیست.

امروز روزی است که دشمنان -کفّار- از دین شما مأیوس شدند. چه چیزی مگر بر دین اضافه شد که دشمن را مأیوس کرد؟ آن احکامی که در این آیه، در اوّل سوره‌ مائده، قبل و بعد از این فِقره آمده است، مگر چقدر اهمّیّت دارد؟ این تعبیر درباره‌ نماز نیامده است، درباره‌ زکات نیامده است، درباره‌ جهاد نیامده است؛ درباره‌ هیچ یک از احکام فرعی الهی نیامده است که «اَلیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَروا مِن دینِکُم»؛ پس این یک قضیّه‌ دیگری است؛ غیر از این احکام فرعی است. آن قضیّه چیست؟ قضیّه‌ رهبری جامعه‌ اسلامی؛ قضیّه‌ نظام حکومت و امامت در جامعه‌ اسلامی. بله، ممکن است تخلّف کنند -کما اینکه کردند؛ چند قرن بنی‌امیّه و بنی‌عبّاس و امثال اینها با نام امامت و خلافت و مانند اینها، پادشاهی کردند؛ سلطنت کردند- [امّا] این لطمه‌ای نمی زند به فلسفه‌ غدیر. ماجرای تعیین غدیر، ماجرای تعیین ضابطه است، تعیین قاعده است.